Daha önce deniz kayağının ne olduğundan bahsetmiştim, fakat yapılış malzemesi, kullanılış şekli, kullanılış amacına göre farklı tipleri olduğunu kabaca belirtmiştim. Şimdi aşağıdaki başlıklar altında deniz kayağı tiplerini biraz daha detaylı inceleyelim.
KİŞİ SAYISINA GÖRE
1 Kişilik Kayaklar: Bireysel kullanıcılarda, kayak kulüplerinde, yani en çok örneği görülen kayaklar tek kişiliktir. Performans ve beceri konusunda gelişime daha açık, daha özgürlükçütür. Yani amacınız kayakta becerilerinizi geliştirmekse kesinlikle tek kişilik kayak tercih etmelisiniz. Herhangi bir yerde K1 sınıfı kayaktan bahsedildiğinde tek kişilik kayak kastedilir ya da İngilizce “single” da kullanılan terimlerden biridir.
2 Kişilik Kayaklar: Tek kişilik kayaklara göre enleri biraz daha geniştir ve daha dengeli olacak şekilde tasarlanırlar. Bu sebeple, ağırlıklı olarak tur düzenleyen şirketler ya da aileler tercih eder. Beceri ve gelişimden ziyade, gezmeyi amaçlayanların kayağıdır. Herhangi bir yerde K2 sınıfı kayaktan bahsedildiğinde çift kişilik kayak kastedilir ya da İngilizce “double” da kullanılan terimlerden biridir.
Çok Kişilik Kayaklar: Nadiren de olsa, 2 yetişkin + 1 çocuk için olan kayaklar, 3 ya da 4 kişilik özel amaçlı kayaklar görebilirsiniz. Açıkçası, ilk örnek hariç diğerlerinin gezmek için çok mantıklı olduğunu düşünmüyorum. Durgunsu kanosunda, K4 sınıfı adı verilen 4 kişilik yarış kayakları görebilirsiniz, ama zaten bu kayaklar adı üstünde yarış kayağı olup konumuz dışında.
OTURULUŞ BİÇİMİNE GÖRE
Sit in Kayaklar: Bu terim İngilizce olup Türkçe’ye “içine oturulan” olarak çevrilebilir. Yani adından da anlaşılacağı gibi bu tip kayakların bir kokpit ağzı vardır ve bu delikten içeri oturulup bacaklar öne uzatılır. Bu tip kayaklarla birlikte kayakçının, kayağa özel bir tür serpinti eteği giymesi gerekir. Kayakçı, serpinti eteğini, kayağın kokpit ağzındaki çıkıntıya geçirerek oturduğu deliği örter. Bu sayede, dalgalardan kaynaklanan sular kayağın içine giremez, hatta kayakçı devrilse bile içeriye su girmez. Belden aşağısı güneşten, sudan ve soğuktan korunmuş olur. Zorlu şartlar için bu tip kayaklar daha uygundur, fakat bu tip kayaklar biraz daha tecrübe ve beceri ister. Suda devrildiğinizde, sudayken tekrar binmek biraz daha zordur. Satın alabileceğiniz örnekleri için tıklayın
Sit on top Kayaklar: Bu kayaklar “üstüne oturulan” kayak tipidir ve yine adından da anlaşılabileceği gibi, içine girmeden sadece üstüne oturularak kullanılan kayaklardır. Serpinti eteği gibi bir aksesuara ihtiyaç yoktur, bu yüzden bacaklar açıktadır. Soğuk şartlar için pek de uygun olmayıp, çok güneşli şartlarda bacaklar için bir koruma düşünülmelidir. Kayağın su alan bir deliği olmadığı sürece batmaz, ters dönülse bile geri çevirdiğinizde üstündeki tahliye kanallarından su tahliye olur. Genelde enleri daha geniştir ve daha dengeli şekilde tasarlanır. Suda devrildiğinizde üstüne çıkmak daha kolaydır, bu üç özelliği sebebiyle çok tecrübeli olmayan kişiler için daha güvenlidir. Tatil köyleri ya da saatlik kiralama yapılan yerlerde daha çok bu tip kayaklar tercih edilir. Nadir örnekleri hariç, genelde geniş ve kısa boyludur, bagaj alanları çok geniş değildir. Uzun mesafe gezileri için ya da zorlu şartlar (rüzgar, dalga, akıntı vs.) için çok uygun değildir, kısa mesafeli (5-10 km) geziler için ise çok pratiktir. Satın alınabilecek örnekleri için tıklayın
YAPILIŞ ŞEKLİ VE MALZEMESİNE GÖRE
Skin on Frame: İlk kayakların yapılış şekli budur. Eskimo kabileleri olan Inuitler ve Aleutlar balina ve fok avlayarak hayatlarını idame ettirirlerdi. Avlanan fok derileri giysi yapımında kullanıldığı gibi, kayak yapımında da kullanılıyordu. Ahşaptan yapılan iskelet üstüne fok derisi gerilerek ilk kayaklar elde edildi. Sonraları fok derisi yerine kanvas ve naylon bazlı brandalar kullanıldı, günümüzde ise “Hypalon” gibi yüksek teknoloji kumaşlar kullanılmaktadır. İskelet olarak ahşabı takiben alüminyum ve son dönemde de fiber karbon malzemeler kullanılmaktadır. Türkiye’de satın alabileceğiniz tek yer var
Ahşap Çıta (Strip Wood): Genelde çam ve sedir ağacından, yaklaşık 20×10 mm ebatlarında kesilen çıtaların büyük bir ustalıkla birbirine tutturulmasıyla elde edilir. Günümüzde bu tip kayakların üstüne cam elyafı ve epoksi kaplama ile güçlü bir yapı elde edilmektedir. Kişinin isteğine, ihtiyacına göre üretilebilmesi gibi bir avantajı vardır. Kullanması biraz özen ister, bu sebeple kulüp kullanımları için uygun değildir. Evinizin arka bahçesinde ya da bir atölye ortamında kendi kayağınızı üretmeniz mümkündür. Bunla ilgili internette birçok bilgi ve plan mevcuttur. Türkiye’de üretim yapan nadir kişilerden biri.
Kontraplak: Halk arasında marin kontraplak adı verilen suya dayanıklı kontraplaktan, kendi isteğiniz ve ihtiyacına uygun şekilde üretilebilir. Plana uygun şekilde kesilen kontraplak levhalar “dik & yapıştır” tekniğiyle birleştirilip üstüne cam elyafı ve epoksiyle sağlamlaştırılır. Kullanması biraz özen ister, bu sebeple kulüp kullanımları için uygun değildir. Evinizin arka bahçesinde ya da bir atölye ortamında kendi kayağınızı üretmeniz mümkündür. Bunla ilgili internette birçok bilgi ve plan mevcuttur. Türkiye’de üretim yapan nadir kişilerden biri.
Plastik Kayaklar: Polietilen bazlı plastikten üretilen kayaklar, yirminci yüzyılın son çeyreğinde hayatımıza girdiler diyebiliriz. Alışıldık plastik malzemenin aksine oldukça uzun ömürlü bir malzemedir, iyi bakılmış bir kayak 25 yıl gibi süreyle kullanılabilir. Kişiye özel üretim imkanı olmayıp, ihtiyaca göre çeşitli markaların çeşitli modelleri bulunur. Günümüzde etrafımızda gördüğümüz kayakların çoğu plastik kayaklardır. Oraya buraya sürtünüp aşınması bakımından en dayanıklı malzemedir, bu yüzden çoklu kullanım / kulüp kullanımı için en mantıklı kayaklardır. Fakat en büyük dezavantajı, bu kayaklar yıprandığında ya da hasar gördüğünde tamiri pek mümkün değildir. Satın alınabilecek adreslerden biri.
Kompozit Kayaklar: Fiber, kevlar ya da karbon fiber malzemeden üretilen kayaklardır. Önceden hazırlanmış kalıplarda üretildiğinden kişiye özel üretim imkanı yoktur. Bu tip kayaklar daha hafif oldukları ve pürüzsüz bir yüzeyleri olduğu için hız konusunda daha başarılıdır. Mukavemet olarak çok sağlam olsa da oraya buraya çarpmaya gelmez, özenli bir kullanım gerektirir. Fiyatları, plastik kayakların iki – üç katıdır.
Katlanır Kayaklar: Üretiliş biçimleri ve malzemesi “skin on frame” kayaklar gibidir. Fakat bu kayaklar, konstrüksüyonu sökülüp katlanarak çanta olabilmektedir. Bu sayede kullanmadığınız zamanlarda kayağı koyacak yer sorunu nispeten çözülmüş olur. Ayrıca, herhangi bir yere gidip orada kürek çekip geri dönecekseniz bu tip kayaklar çok kullanışlıdır. Basit tipleri olduğu gibi çok profesyonel markalar da mevcuttur. Hatta sadece katlanır kayak üreten ve kayaklarının fiyatı 3-5 bin $ olan kayaklar görmek mümkün.
Şişme Kayaklar: Tıpkı katlanır kayaklar gibi, kullanılmadıkları zaman fazla yer kaplamayan, taşıma avantajı olan kayaklardır. En büyük dezavantajları patlama riskidir. Diğer bir dezavantajı da, genelde geniş ve kısa boylu yapısıyla suya sürtünen yüzeyi çok fazladır, bu sebeple hızlı gitmeye ve uzun mesafeler gitmeye elverişli değildir. Yeni başlayanlar ve kayağı koyacak yer sorunu olanlar için uygundur. Satın alabileceğiniz örnekleri için tıklayın
KULLANILIŞ AMACINA GÖRE
Rekreasyonel Kayaklar: Rekreasyon, sözlükteki anlamı şöyledir: “İnsanların boş zamanlarında, eğlence ve spor amacı ile gönüllü olarak katıldıkları etkinlikler”. Buradan da anlaşılacağı gibi, rekreasyonel kayaklar nispeten daha basit amaçlar için tasarlanmış kayaklardır. Yapıları genelde kısa boylu ve geniştir, depolama alanları ya hiç bulunmaz ya da küçüktür. Çok büyük bir kısmı “sit on top” tipi, geri kalan büyük kısmı şişme kayak, az bir kısmı da “sit in” tip kayaklardır. Kısa mesafeleri gezmek için uygundur, uzun mesafelerde pek verimli olmaz. Aynı zamanda, zorlu şartlar (rüzgar, akıntı, dalga vs.) için de pek uygun değildir. En büyük avantajları, dengeli bir yapı ve batmaz yapıda inşaa yöntemleri kullanıldığı için kayakçı için daha güvenlidir. Kısa boylu ya da şişme oldukları için taşıması ve depolaması daha kolaydır.
Günübirlik Kayaklar: Rekreasyonel kayaklara nispeten uzun yol gitmeye daha uygundur. Enleri biraz daha dar ve boyları daha uzundur. Büyük kısmı “sit in” tipi kayaklar, az bir kısmı “sit on top” kayaklardır. Depolama alanları olmayabilir ya da küçüktür.
Touring Kayaklar: Günübirlik kayaklara nispeten daha uzun mesafeler gitmek için uygundur. Tasarımları çok daha özenli ve detaylıdır, mümkün olduğunca dar ve uzun yapıdadır. Önünde ve arkasında geniş bagaj alanları bulunur, bu sayede yedek giysiler, yiyecekler ve kamp malzemesi gibi ekipmanları yükleyip uzun turlar yapmak mümkündür. Büyük kısmı “sit in” tip kayaklar, nadiren “sit on top” tip kayaklardır.
